ترکیب فعلی: فرایندی صرفی یا نحوی؟ یک بررسی پیکره بنیاد

author

Abstract:

مقاله حاضر با مطالعه ترکیب‌ فعلی زبان فارسی تلاش دارد تا فرایند دخیل در ساخت این مقوله زایا را روشن سازد. ترکیب فعلی از انضمام سازه‌های موضوع، افزوده، صفت و یا گروه نحوی با ستاک فعل تشکیل می‌شود و هسته نحوی این ساخت بر‌گرفته از فعل است. مقایسه پیکره ترکیب فعلی (8481) با داده‌های ترکیب غیر‌فعلی رساله خباز (1385) که بالغ بر 3974 مورد است و هر دو از فرهنگ بزرگ سخن انوری (1386) استخراج شده‌اند نشان می‌دهد که این مقوله زبانی در زبان فارسی بیش از دو برابر ترکیب غیر‌فعلی زایاست. مطالعه مشخصه‌های نحوی و صرفی ترکیب فعلی زبان فارسی مؤید آن است که ترکیب فعلی نمی‌تواند صرفاً فرایندی نحوی و یا صرفی باشد، بلکه فرایندی صرفی-نحوی است که بیشتر از ویژگی‌های نحوی برخوردار است. مطالعه واژه‌های مرکب فعلی بر پایه معیار‌های صرفی و نحوی (ارجاع غیرضمیری، فرایند واژه‌سازی، بی‌قاعدگی، تکرار‌پذیری، ساخت سازه‌ای، روابط سازه‌ها، هم‌پایگی و حذف، پرسشواژه‌ها، زایایی، نمود، انسجام صرفی و نحوی، گسترش‌پذیری و یا گسترش ناپذیری و شفافیت و تیرگی معنایی) نشان می‌دهد که ترکیب فعلی در زبان فارسی فرایندی صرفی- نحوی است. علاوه بر این، اتصال تکواژ‌های تصریفی به کل ترکیب و در میان سازه‌های ترکیب، ترکیب‌های شفاف، تیره، گسترش‌پذیر و گسترش‌ناپذیر مؤید آن است که این مقوله زبانی همزمان رفتاری همانند ساخت‌های صرفی و نحوی دارد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

دگرگونی‌های صرفی نحوی در تقابل رویارویی مقولات صرفی نحوی در زبان فارسی و آلمانی

بدیهی است که زبان‌آموزان بومی به هنگام فراگیری زبان بیگانه ساختارهای زبان مادری خود را بر زبان بیگانه اعمال می‌کنند. عنصر تداخل به عنوان یک پدیدة زبان‌شناختی به زبان‌آموز امکان می‌دهد تا عناصر زبان بیگانه را به سهولت بیاموزد. در این خصوص نظریه‌های زبان‌شناسی مقابله‌ای اهمیت مهمی دارد. بر این اساس در مقالة حاضر توصیف نمونه‌وار حوزة بحث‌انگیز مقولات دستوری در زبان آلمانی و فارسی ارایه می‌شود. اهم...

full text

فرایند انضمام اسم: رویکرد نحوی یا صرفی (بر مبنای نمونه‌ای از داده‌های زبان فارسی)

فرایند انضمام اسم، یکی از زایاترین شیوه‌های واژه‌سازی در زبان‌ها، به‌ویژه در زبان فارسی است. این فرایند بر مبنای انضمام (پیوند) یک هستة اسمی (عمدتاً موضوع درونی فعل) به هستة فعل واژگانی شکل می‌گیرد و  برون‌داد آن یک فعل انضمامی عمدتاً لازم (و بعضاً متعدی) است که ساختار موضوعی‌اش در درون فعل مرکب ارضا شده است. این برون‌داد، خود می‌تواند پایه‌ای برای اشتقاق‌های دیگر باشد. معمولاً فرایند انضمام اسم را...

full text

بررسی و تبیین ویژگی های صرفی و نحوی تاریخ سیستان

اقبال محققان ادبی ما به آثار منثور کمتر از متون منظوم است. حاصل آنکه  برخی از آثار منظوم فارسی با چاپ­ها و تصحیح­های مختلف،  با فرهنگ­ها و فهرست­های مناسب (فرهنگ­های واژگانی) در دسترس اهل فن  قرار دارد، در حالی که چه کم است تعداد آثار منثوری که این چنین  به جامعه علمی و فرهنگی ما عرضه شده باشد، گفتنی است  برای بازشناساندن اهمیت و اعتبار راستین  متون  منثور فارسی، در آن آثار، زمینه و امکان  کنکا...

full text

دگرگونی های صرفی نحوی در تقابل رویارویی مقولات صرفی نحوی در زبان فارسی و آلمانی

بدیهی است که زبان آموزان بومی به هنگام فراگیری زبان بیگانه ساختارهای زبان مادری خود را بر زبان بیگانه اعمال می کنند. عنصر تداخل به عنوان یک پدیدة زبان شناختی به زبان آموز امکان می دهد تا عناصر زبان بیگانه را به سهولت بیاموزد. در این خصوص نظریه های زبان شناسی مقابله ای اهمیت مهمی دارد. بر این اساس در مقالة حاضر توصیف نمونه وار حوزة بحث انگیز مقولات دستوری در زبان آلمانی و فارسی ارایه می شود. اهم...

full text

فرایند انضمام اسم: رویکرد نحوی یا صرفی (بر مبنای نمونه ای از داده های زبان فارسی)

فرایند انضمام اسم، یکی از زایاترین شیوه های واژه سازی در زبان ها، به ویژه در زبان فارسی است. این فرایند بر مبنای انضمام (پیوند) یک هستة اسمی (عمدتاً موضوع درونی فعل) به هستة فعل واژگانی شکل می گیرد و  برون داد آن یک فعل انضمامی عمدتاً لازم (و بعضاً متعدی) است که ساختار موضوعی اش در درون فعل مرکب ارضا شده است. این برون داد، خود می تواند پایه ای برای اشتقاق های دیگر باشد. معمولاً فرایند انضمام اسم را...

full text

بررسی پیکره بنیاد مفعول نمایی افتراقی در مازندرانی

چنان چه در زبانی برای نشان دادن نقش مفعولی از نشانه حالت استفاده شود در آن زبان مفعول نمایی وجود دارد و درصورتی که نشانه حالت مفعولی تنها با زیرمجموعه ای از مفعول های آن زبان همراه شود، مفعول نمایی به صورت افتراقی می باشد. ویژگی هایی مانند معرفگی و جانداری مفعول از جمله دلائل حضور نشانه مفعولی در کنار یک مفعول در میان برخی زبان های جهان هستند. هدف از نگارش مقاله حاضر بررسی وضعیت مفعول های مستقی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 10  issue 28

pages  7- 7

publication date 2018-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023